"Ταξίδι χωρίς επιστροφή"

 Στο απόσπασμα αυτό από το μυθιστόρημα "Oι νεκροί περιμένουν" η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου μάς μεταφέρει στην ατμόσφαιρα της Σμύρνης του 1922, λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την πυρπόληση της πόλης και τον ξεριζωμό των Μικρασιατών από τις εστίες τους. Η Δ. Σωτηρίου ψυχογραφεί τους ήρωές της και αφήνει να διαφανεί πόσο ανυπεράσπιστος είναι ο απλός άνθρωπος στις κρίσιμες στιγμές της Iστορίας, όταν τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαία χωρίς να μπορεί ο ίδιος να μεταβάλει την πορεία τους.

Δεν πρόλαβε ο θείος Γιάγκος να πάει το πρωί στο γραφείο του και νάτος ξαναγύρισε με την Τζένη Πολιτίδου.

— Ερμιόνη, είπε, με φωνή συγκινημένη μα αποφασιστική, το βράδυ αργά φεύγετε με το βαπόρι για τον Πειραιά. Τα σκεφθήκαμε τα πράματα με την Τζένη, και βρήκαμε πως έτσι θα είναι καλύτερα. O αδερφός μου ο Γεράσιμος κι εγώ θα μείνουμε μία δυο μέρες να ταχτοποιήσουμε τις δουλειές μας και μετά, αν χρειαστεί, θα 'ρθούμε κι εμείς.

Η θεία μου έχασε το χρώμα της.

— Γιάγκο, δε θα φύγω δίχως εσένα, ποτέ! Είναι λοιπόν τόσο άσχημη η κατάσταση;

O θείος κατέβασε το κεφάλι για να κρύψει την απελπισία του.

— Είναι, Ερμιόνη, δε σου το κρύβω. Όμως, υπάρχουν και ελπίδες, ακόμα, υπάρχουν… O Θεός είναι μεγάλος! Πάντως εσείς θα φύγετε σήμερα. Μην επιμένεις, μη με στενοχωρείς. Έχω ανάγκη να συγκεντρωθώ. Πρέπει να φύγω αμέσως για το εργοστάσιο. Εσύ πήγαινε στο σπίτι, αν νομίζεις πως χρειάζεται να πάρεις τίποτα..... (συνέχεια)   

Λίγα λόγια για το βιβλίο: "Οι νεκροί περιμένουν"  

Καταστροφή της  Σμύρνης 1922: Βίντεο 1, Βίντεο 2

Ιστορίες από τον ξεριζωμό της Σμύρνης το 1922

                                -Ποιος ήταν ο  Asa Kent Jennings

                                - Μαρτυρία γιαγιάς που έζησε τα γεγονότα

                                - Βίντεο 

"Αυτόπτης μάρτυρας"

 

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή "Γραφή τυφλού", που γράφτηκε το 1972, όταν ο ποιητής βρισκόταν στην εξορία.  Όλα τα ποιήματα αυτής της συλλογής είναι ολιγόστιχα και αποτελούν εικόνες, είδωλα, θα μπορούσαμε να πούμε που βλέπει ο “τυφλός” μέσα από την αλληγορική του αναπηρία, παρά τη γενική καταπίεση και το σκοταδισμό του ανελεύθερου καθεστώτος.

 

                   Εγώ τους είδα – λέει – τους δυο διαρρήκτες πίσω απ΄τις γρίλιες

να παραβιάζουν την απέναντι πόρτα· - δε φώναξα διόλου·

είχε φεγγάρι· φαίνονταν καθαρά τ΄ αντικλείδια τους

και τα στολίδια του γύψου στον τοίχο.  Περίμενα πρώτα

να φωνάξουνε οι άλλοι από δίπλα.  Κανένας δε φώναξε.

Έφυγα, απ΄ το παράθυρο, κάθισα στην καρέκλα, ακούμπησα

το μέτωπό μου στο μάρμαρο του τραπεζιού, και θαρρώ

που αποκοιμήθηκα πλάι στο φτωχό μελανωμένο χέρι

του παιδιού που δεν προβιβάστηκε.  Μέσα στον ύπνο μου

μ΄ έπιασε πονοκέφαλος απ΄ το φεγγάρι.  Τα χαράματα

μου χτύπησαν την πόρτα.  Ήταν οι δύο διαρρήκτες

κρατώντας δυο ωραίες ανθοδέσμες.  Μπήκα στην κουζίνα

να βάλω τα λουλούδια στο νερό.  Γυρίζοντας πίσω,

μ΄ ένα βάζο στο κάθε μου χέρι, δεν τους βρήκα.

                                                                          (Γιάννης Ρίτσος )

Γιάννης Ρίτσος

Χρήσιμες επισημάνσεις για το ποίημα:

Σημειώσεις Νεοελληνικής λογοτεχνίας

Λογοτεχνία Λυκείου

                                     

"Ιθάκη, Κ.Καβάφης"

Ιθάκη, Κ. Καβάφης: ανάγνωση ποιήματος 

Ιθάκη, Κ. Καβάφης: μια πρώτη προσέγγιση-συζήτηση

Σημ: πρέπει να διαβάσετε (σκανάρετε) τους QR codes με ένα πρόγραμμα QR reader που θα κατεβάσετε δωρεάν στο κινητό σας.

You have to scan the qr codes with a free qr reader app.

"Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον"

	Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ', ακουσθεί αόρατος θίασος να περνά με μουσικές εξαίσιες, με φωνές- την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
	που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει. Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
	μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι, πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο, κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ' όχι
	με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα, ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους, τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου, κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις. Σημειώσεις: -Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, την παραμονή της μεγάλης επίθεσης του Οκταβιανού, ξαφνικά τη νύχτα ακούστηκαν ήχοι μελωδικών οργάνων και μεγάλη φασαρία από κόσμο που χόρευε με βακχικούς αλαλαγμούς. Ήταν σα να κινούνταν ένας θορυβώδης θίασος προς την έξοδο της πόλης και ο θόρυβος σταμάτησε μόλις πέρασε τις πύλες, γεγονός που δημιούργησε μεγάλη αίσθηση στους κατοίκους που θεώρησαν ότι ήταν ένα σημάδι ότι ο προστάτης θεός του Αντώνιου, ο Διόνυσος, τον εγκατέλειπε. -Ο Καβάφης παρουσιάζει τον Αντώνιο τη στιγμή που ακούει τον αόρατο θίασο να απομακρύνεται από την πόλη και συνειδητοποιεί ότι ο προστάτης θεός του τον εγκαταλείπει. Η κρίσιμη εκείνη στιγμή που ο Αντώνιος αντιλαμβάνεται ότι η ήττα του είναι δεδομένη και ότι όλα όσα απέκτησε στη ζωή του και όλα όσα σχεδίαζε για το μέλλον του, φτάνουν στο τέλος τους. -Θα πρέπει να σεβαστεί τον εαυτό του και να μη φανεί λιπόψυχος. -Η διατήρηση της αξιοπρέπειας μπροστά στην απώλεια! Σχετικά με το ποίημα Κ.Π. Καβάφη, «Το Τέλος του Αντωνίου» Ερωτήσεις: 1) Να σχολιάσετε τους στίχους:  Σάν ἕτοιμος ἀπό καιρό, σά θαρραλέος, ἀποχαιρέτα την, τήν Ἀλεξάνδρεια πού φεύγει. 2) Τι συμβολίζουν η "Αλεξάνδρεια" και ο "Αντώνιος";